އީރާނުގެ ނިއުކްލިޔަރ މައްސަލައާ ބެހޭ ގޮތުން 2015 ވަނަ އަހަރު އެގައުމާ ދުނިޔޭގެ ބާރުތަކާ ދެމެދު ޤާއިމުކުރި އެއްބަސްވުމާ ބެހޭ ގޮތުން މަޝްވަރާ ކުރުމަށް އދގެ ގައި ބުދަ ދުވަހު އޮތް ބައްދަލުވުމަށް ފަހު ވެސް މިއެއްބަސްވުމުގައި ބޮޑެތި މައްސަލަތައް ހުރި ކަމަށް އެމެރިކާގެ ޚާރިޖީ ވަޒީރު ރެކްސް ޓިލަރސަން ވިދާޅުވެއްޖެއެވެ.
ނިއު ޔޯކްގައި ކުރިއަށްދާ އދގެ ޢާއްމު މަޖިލީހުގެ 72 ވަނަ ޖަލްސާގެ ހަވާސާގައި ބޭއްވި ބައްދަލުވުމުގައި މިއެއްބަސްވުމުން ޤާއިމުކުރުމުގައި އިސްދައުރެއް އަދާ ކުރި 7 ގައުމުން ވެސް ބައިވެރިވިއެވެ.
އީރާނުގެ ނިއުކްލިޔަރ މަޝްރުޢޫއާ ބެހޭ ގޮތުން އީރާނާ ހުޅަނގުގެ ގައުމުތަކާ ދެމެދު އުފެދުނު ދެބަސްވުންތަކަކީ މި ވީ 10 އަހަރު ތެރޭގައި އުފެދުނު އެންމެ ނުރައްކާތެރި ދެބަސްވުންތަކެއް ބުނުމަކީ ދޮގަކަށް ނުވާނެއެވެ. އީރާނުގެ ނިއުކްލިޔަރ މަޝްރޫޢުއަކީ އެގައުމުން ނިއުކްލިޔަރ ހަތިޔާރު އުފެއްދުމަށް ކުރިއަށް ގެންދިޔަ މަޝްރޫޢެއް ކަމަށް އެމެރިކާއާ އެގައުމަށް ވާގިދޭ ގައުމުތަކުން ބުނަމުން ދިޔަ އިރު އީރާނުން ބުނީ މިއީ މަދަނީ ކަންކަމުގައި އެގައުމުން ބޭނުން ކުރާ ހަކަތައް އުފެއްދުމަށް ކުރިއަށް ގެންދާ މަޝްރޫއެއް ކަމަށެވެ.
ކޮންމެ އަކަސް މިމައްސަލައިގައި އީރާނާ ދުނިޔޭގެ ހަ ބާރު ކަމަށްވާ އެމެރިކާ، އިނގިރޭސިވިލާތް، ޖަރުމަނުވިލާތް، ފަރަންސޭސިވިލާތް، ރަޝިޔާ އަދި ޗައިނާއިން އެކި ފަހަރުގެ މަތިން ބައްދަލުކޮށް 2015 ވަނަ އަހަރު ޤައިމުކުރި އެއްބަސްވުމަކީ ތާރީޚީ އެއްބަސްވުމެކެވެ. މި އެއްބަސްވުމުގެ ދަށުން އީރާނުން އެގައުމުގެ ނިއުކްލިޔަރ މަޝްރުޢޫ މަޑުޖައްސާލުމަށް އެއްބަސްވި އިރު އެމެރިކާއާ ހުޅަނގުގެ ގައުމުތަކުން ވަނީ އީރާނާ ދެކޮޅަށް އަޅާފައިވާ ދަތިކުރުމުގެ ފިޔަވަޅުތައް ލުއި ކުރުމަށް ނިންމާފައެވެ.
މި އެއްބަސްވުމުގެ މައްސަލަ އަނެއްކާ ވެސް ފެންމަތިވީ އެމެރިކާގެ ވެރިކަމާ މިހާރުގެ ރައީސް ޑޮނާލްޑް ޓްރަމްޕް ހަވާލުވެވަޑައިގެން ފަހުންނެވެ. ރިޔާސީ ކެމްޕޭންގެ ތެރޭގައި ވެސް މި އެއްބަސްވުމަށް ފާޑުކިއުންތައް އަމާޒުކުރެއްވި ޓްރަމްޕް ވަނީ ނިއު ޔޯކްގައި ކުރިއަށްދާ އދގެ ޢާއްމު މަޖިލީހުގެ 72 ވަނަ ޖަލްސާގައި ދެއްވި ތަޤްރީރުގައި މި ފާޑުކިއުންތައް ތަކުރާރުކުރައްވާފައެވެ. މި ގޮތުން މި އެއްބަސްވުމަކީ ވަކި ފަރާތަކަށް ފައިދާ ވާ އެއްބަސްވުމެއް ކަމަށާ މިއީ މިހާތަނަށް އެމެރިކާއިން ބައިވެރިވި އެންމެ ބަލިކަށި މުޢާމަލާތުގެ ގޮތުގައި ޓްރަމްޕް މި އެއްބަސްވުން ސިފަ ކުރައްވައެވެ. އެމެރިކާއިން ވަނީ މިހާރު ޤާއިމުކޮށްފައިވާ އެއްބަސްވުމަށް ބަދަލުތަކެއް ނުގެންނަ ނަމަ އެ އެއްބަސްވުމުން ވަކިވާނެ ކަމުގެ އިންޒާރު ވެސް ދީފައެވެ.
އެމެރިކާގެ ރައީސްގެ މިވާހަކަތަކާ ފާޅުގައި ދެކޮޅު ހަދާފައިވާ ހުޅަނގުގެ ގައުމަކީ ފަރަންސޭސިވިލާތެވެ. ފަރަންސޭސިވިލާތުގެ ރައީސް އެމެނުއަލް މެކްރޯން ވިދާޅުވީ، މިއެއްބަސްވުމުން ވަކިވުމަކީ މިކަމުގައި އޮތް ހައްލު ނޫން ކަމަށާ އެހެން ނަމަވެސް އީރާނާ ދެކޮޅަށް އިތުރު ފިޔަވަޅުތައް އަޅަން ޖެހޭ ކަމަށް ޤަބޫލު ކުރައްވާ ކަމަށެވެ.
މިދަނޑިވަޅުގައި، މި އެއްބަސްވުން ޤާއިމުކުރުމުގައި ބައިވެރިވި 7 ގައުމުގެ އިސް އޮފިޝަލުން އެމެރިކާގެ ނިއު ޔޯކްގައި ބުދަ ދުވަހު ވަނީ ބައްދަލުކުރައްވާފައެވެ. މި ބައްދަލުކުރެއްވުމުގައި ބައިވެރިވަޑައިގެންނެވި އެމެރިކާގެ ޚާރިޖީ ވަޒީރު ރެކްސް ޓިލަރސަން ވިދާޅުވީ އީރާނުގެ ޚާރިޖީ ވަޒީރު މުޙައްމަދު ޖަވާދު ޒަރީފް ވެސް މި ވާހަކަތަކުގައި ބައިވެރިވަޑައިގެންނެނި ކަމަށާ އެހެން ނަމަވެސް މި އެއްބަސްވުމުގައި މައްސަލަތައް ހުރިކަމަށް އެމެރިކާއިން އަދި ވެސް ޤަބޫލުކުރާ ކަމަށެވެ. ޓިލަރސަން ވަނީ 2015 ވަނަ އަހަރު ޤާއިމުކުރި އެއްބަސްވުމަށް އީރާނުން ކިޔަމަންތެރިވަމުންދާ ކަމަށް އިއްތިފާޤުވެވަޑައިގެންފައެވެ.