އެއީ ރާއްޖޭގެ އެންމެ ގިނަދުވަސްވީ ބޮޑު އެއް ކުލަބެވެ. ދެ ޖިންސުންގެ އެންމެ ގިނަ ބަޔަކު ތާއީދުކުރި ކުލަބެވެ. ރާއްޖޭގެ ފުޓްބޯޅަ ޕްރޮފެޝަނަލްކޮށް، ރީތި ޕާސިން ގޭމް ތައާރަފްކުރި ކުލަބެވެ. 1988 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން 2010އާ ހަމައަށް ރާއްޖޭގެ ފުޓްބޯޅަ އެންމެ ކާމިޔާބު ކުލަބަވެ. ކުޑަމޫސަ އާއި އައްސަދު އަބުދުލްގަނީ އާއި ތޮއްޑޫނިޒާމާއި ކުޑަހީނާ އާއި ދަގަނޑޭ އާއި ޓޫކިލޯ އާއި އަލީ އުމަރު ފަދަ އެތައް ކުޅުންތެރިންނެއް ފިޔަޖަހާލި ކުލަބެވެ. ނަމަވެސް އެއް ދުވަސްވަރެއްގައި އެންމެ މުއްސަނދި ކުލަބު މާލީގޮތުން އިނދަޖެހި މިހާރު ވަނީ ގަލޮޅު ދަނޑުން ވެސް ބޭރުވެފައެވެ. ވެލެންސިގެ އުމުރުން 40 އަހަރު ފުރުން އެކުލަބުން ފާހަގަކުރާނީ ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ދެ ވަނަ ޑިވިޝަނުގައެވެ.
މިހެންވެ ފުޓްބޯޅައިގެ މައިދާނުގައި މިހާރު އެންމެ ބޮޑު އެއް ބަހުސަކީ އަންނަ އަހަރު ވެލެންސިއާ އަށް ވާނީ ކިހިނެތްތޯއެވެ. މި މައުޟޫއަށް އިންސާފުކުރުން ލަސްވެސްވެއްޖެ އެވެ. މިހާތަނަށް ނުލިޔާންހުރީ އަޅުގަނޑަކީވެސް ވެލެންސިއާގެ ސަޕޯޓަރަކަށްވެފައި ޖަތުބާޒުގައި ޖެހެވިދާނެތީއެވެ.
• 2019ގައި ވެލެންސިއާ ވާދަކުރާނެތަ؟
ރާއްޖޭގެ ބޮޑެތި ކުލަބުތައް ދެ ވަނަ ޑިވިޝަނަށް ރެލިގޭޓްވުމުން އެނބުރި އައިސްފައެއްނުވެއެވެ. ވެލެންސިއާ ވެސް ދާނީ އެ މަގުން ކަމަށް ކަމަށް ޔަޤީންކުރާ މީހުން ގިނައެވެ. ސަބަބަކީ ކުލަބު އުފެއްދި ގިނަ ބަޔަކާއި ވެލެންސިއާ އިން އުފެއްދި އެތައް މޮޅު ކުޅުންތެރިން ކުލަބު ހިންގޭ އުމުރުގައި ތިއްބަސް އަލުން ކުލަބު ކޮޅަށް ޖަހާނެ ޤާބިލްކަން އެމީހުންގެ ކިބާގައި ނެތުމެވެ. ނަމަވެސް މީގެ ތެރެއިން ގިނަ މީހުންނަކީ އެސޯސިއޭޝަންތަކުގެ ވެރިންނެވެ. މޮޅު ކޯޗުންނެވެ. ނުވިތާކަށް ސަރުކާރުގެ މަތީ ފަންތީގެ އިސްވެރިންނާއި ކުޅިވަރުގައި ނަގާ މީހުންނެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ކުލަބާ ދުރަށް ގިނަބައެއްގެ ވިސްނުން ގެންދަން މަޖުބޫރުވާ މައިގަނޑު ސަބަބަކީ މިއަދު ފުޓްބޯޅަ ކުލަބެއް ހިންގޭނީ މިލިއަނުން ހަރަދުކޮށްގެން ކަމަށްވުމެވެ. ދެ ވަނަ ޑިވިޝަނަށް ރަނގަޅު ޓީމެއް ނެރުމަށްވެސް މަދުވެގެން 2 މިލިއަން ރުފިޔާވަރު ބޭނުންވާނެއެވެ. ކުރިއާ ހިލާފަށް ފުޓްބޯޅަ އަށް މަރުދޭ މީހަކު ނޫނީ މިހާރު ސްޕޮންސާއެއް ވެސް ނުދޭ ޒަމާނެއްގައި މި ފައިސާ ހޯދުމަކީ ފަސޭހަކަމެއްނޫނެވެ. ސަބަބަކީ ކުލަބުތަކުގައި ހަރުމުދަލެއް، ކެޕިޓަލެއް ނެތުމެވެ.
• ވެލެންސިއާ "ވަންތަ" މީހުންގެ ރޫހު އެބަހުރި؟
މި ސުވާލަށް އަޅުގަނޑުގެ ޖަވާބަކީ ނޫނެކޭއެވެ. ވަރަށް ކުޑަކުޑަ މިސާލެއް ދަންނަވާލާނަމެވެ. 2013 ވަނަ އަހަރު ވިކްޓަރީ ރެލިގޭޓްވާން އޮތް މެޗު ބަލަން އެކުލަބުގެ އެހާރާއި މިހާރުގެ ވަރަށް ގިނަ ބަޔަކު ދިޔައެވެ. ކުލަބާމެދު ހިތްހަމަނުޖެހިފައި ތިބި މީހުން މެޗު ބަލަން ގަލޮޅު ދަނޑުގައި ތިއްބެވެ. އެންމެ ފަހު ވަގުތު ޖެހި ގޯލުން ވިކްޓަރީ ސަލާމަތްވުމުން އެހުރިހާ އެންމެން ދަނޑަށް ނުކުމެ ކޮނޑާ ކޮނޑުޖައްސައި ސަލާމްކޮށް ކަރުނަ އޮއްސާލިއެވެ. އެކަމަކު ވެލެންސިއާ ތަފާތެވެ. ޒަމާނުއްސުރެ މެނޭޖްމަންޓް ކަފިކަފިވެފައި އޮތް ކުލަބު އެންމެ ފަހުނޭވާ ލަމުންދިޔައިރު މަންޒަރު ބަލަން އެކަކު ވެސް ނެތެވެ. އެބައި މީހުން މަރުދިން ކުލަބު ރެލިގޭޓްވުމުން ސޯޝަލް މީޑިއާގައި ހިތާމަ ފާޅުކޮށްލީ ވެސް މަދުބައެކެވެ. ދުނިޔެވީ އުސޫލުން ފުރަތަމަ ދެތިން ދުވަހަށް ފަހު އެވާހަކައިގެ އަޑުވެސް ކެނޑިއްޖެއެވެ.
• ވެލެންސިއާ ވެއްޓުމަކީ މައްސަލައެއްތަ؟
އެއްބަޔަކު ބުނާ ގޮތުގައި ވެލެންސިއާ އަބަދު ފުރަތަމަ ޑިވިޝަނުގައި އޮންނާކަށް ނުޖެހެއެވެ. މިވާހަކަ ރަނގަޅެވެ. އެކަމަކު އަޅުގަނޑު ދެކޭ ގޮތުގައި ވެލެންސިއާ އާއި ނިއުރޭޑިއަންޓާއި ވިކްޓަރީ މަރުނުވެ އޮތުމަކީ އެއްގޮތަށްވުރެ ގިނަ ގޮތްގޮތުން މުހިންމު ކަމެކެވެ. ސަބަބަކީ ރާއްޖޭގެ ފުޓްބޯޅައިގެ އެންމެ ގިނަ ބަޔަކު ސަޕޯޓްކުރާ ތިން ކުލަބަކީ މިއީ ކަމަށްވުމެވެ. ފަހުން އައި ގިނަ ކުލަބުތައް ހިންގަން ތިބީ ވެސް ހަޤީގަތުގައި މި ތިން ކުލަބުކުރެ ކޮންމެވެސް އެއް ކުލަބަކަށް ސަޕޯޓްކުރާ މީހުންނެވެ. އަމިއްލަ ކުލަބެއް އޮތަތީވެ މިވަގުތު އެކަން ފާޅުނުކޮށްފާނެއެވެ. އެކަމަކު އިހުގެ މާޒީގެ ހިރަފުސްފޮޅާލުމުން މިކަން އަމިއްލަ ފުޅަށް ވެސް ދެނެގަނެވިދާނެއެވެ. ފުޓްބޯޅައިގެ އެންމެ މުހިންމު އެއްޗަކީ ސަޕޯޓަރުންނެވެ. ފަހުން އައި ކުލަބުތައް ތަށި ހޯދި ނަމަވެސް ޖޯޝާއި ފޯރި ނުގެނެވިގެން އެއްވާނެއްގައި ނުހިފެހެއްޓިގެން އުޅޭ އެންމެ މުހިންމު ސަބަބަކީ ވެސް ވެލެންސިއާ ފަދަ ކުލަބުތަކުގައި ތިބިހާ ގިނަ ސަޕޯޓަރުން އެކުލަބުތަކުގައި ނެތުމެވެ. ރާއްޖޭގައި ގިނަ ބަޔަކު ސަޕޯޓްކުރި ދެކުލަބަކީ ލެގޫންސާއި ހުރާ އެވެ. އެދެ ކުލަބު ނެތިދިއުމަކީ ސަޕޯޓަރުން އަދިވެސް ދަނޑަށް ވަނުމަށް އޮތް އުޒުރެކެވެ. ލެގޫންސާ އަޅާބަލާއިރު ވެލެންސިއާ އަކީ ސަޕޯޓަރުންގެ އަދަދު ހާސްބައިގިނަ ޓީމެކެވެ.
• ވެލެންސިއާ ފުރަތަމަ ޑިވިޝަނުގައި ބާއްވަން ޖެހޭތަ؟
އެންމެ ގިނަ ބަޔަކު މިހާރު ދައްކާ ވާހަކަ އަކީ ވެލެންސިއާ ރެލިގޭޓްވުމުން އެމީހުންނަށް ޖާގަ ދިނުމަށް މާލޭލީގުގެ އަދަދު 10 ޓީމަށް ހަދާ ވާހަކައެވެ. އެކަން ކުރާނެ ކަމަށް ވާހަކަ ދައްކާ މައިގަނޑު ސަބަބަކީ އެފްއޭއެމުގެ ރައީސް ބައްސާމް އަދީލް ޖަލީލެވެ. ވެލެންސިއާ އަކީ އޭނާގެ ގޭތެރެއިން ނުކުތް ޓީމެކެވެ. އެކަމަކު މިފަދަ ނިންމުމެއް ނިންމޭނީ އެފްއޭއެމުގެ ކޮންގްރެސްއިން ކުލަބުތަކުގެ ރުހުން ލިބިގެންނެވެ.
މާލޭލީގުގެ އަދަދު 10 ޓީމަށް ހަދަންވީތޯ އެވެ؟ އަޅުގަނޑުގެ ނަޒަރުގައި ވެލެންސިއާ އަށް ޖާގަ ދިނުމުގެ ބޭނުމުގައި 10 ޓީމަށް ހެދުމަކީ ގޯހެކެވެ. ސަބަބަކީ އޭގެ ސަބަބުން ކުލަބަށާއި ފުޓްބޯޅަ އަށް ކުރާނެ ފައިދާއެއް ނެތުމެވެ. ސަބަބަކީ ރާއްޖޭގެ ކުލަބުތަކުގެ ހިންގުން އިންތިހާ އަށް ދޯދިޔާވުމާއި ސަރުކާރުން އެތައް ފައިސާއެއްދީގެން ކުލަބުތައް ހިންގާއިރު ވެސް މޮނިޓަރ ކުރާ ފަރާތްތަކަށް އެކަން ވެސް ނުކުރެވޭތީ އެވެ. ކަން މިހެން އޮތުމުން ދެވަނަ ފުރުސަތެއްދިނަސް ޖެހިގެން އަންނަ އަހަރު ވެސް ވެލެންސިއާ ރެލިގޭޓްނުވާނެކަމުގެ އެއްވެސް ހެއްކެއް، ސަބަބެއް ޔަީންކަމެއް ނެތުމެވެ. އެކަމަކު 10 ޓީމު ވާދަކުރާ ލީގެއް އޮންނަނަމަ އޭއެފްސީކަޕުގެ ޕްލޭއޯފް ޖާގައެއް ލިބޭނަމަ އެފުރުސަތު ނުހޯދަންވީ ސަބަބެއްވެސް ނެތެވެ.
ދެން އޮތް ކަމަކީ ބޮޑު ފޭންބޭސްއެއް އޮތް ކުލަބެއް ހިމާޔަތްކުރުމުގެ ވިސްނުމެވެ. ޔޫރަޕިއަންސް ޗެމްޕިއަންސް ލީގު ފަދަ މުބާރާތްތަކުން ޔޫރަޕުގެ ބޮޑެތި ކުލަބުތަކަށް އެޓޮމެޓިކް ޖާގައެއްދޭން މިހާރުވެސް ދަނީ ބަހުސް ކުރަމުންނެވެ. ސަބަބަކީ މާލީ ގޮތުން އަޑިއަޅާލާފައިތިބި ބޮޑެތި ކުލަބުތައް ކަމަށްވާ ލިވަޕޫލާއި އޭސީމިލާން ފަދަ ކުލަބުތައް މުބާރާތުގައި ވާދަނުކުރާތީވެ ޗެމްޕިއަންސް ލީގަށް އެތައް ގޮތަކުން ގެއްލުންވުމެވެ. މިއުސޫލުން ބަލާއިރު ރާއްޖޭގައިވެސް ވެލެންސިއާއަށް ފުރުސަތެއް ދެވިދާނެއެވެ. އެކަމަކު މައްސަލައަކީ ކުލަބުގެ ސަޕޯޓަރުން ހިފަހައްޓައި ސަޕޯޓަރުން އިތުރުކޮށް، މާލީ ގޮތުންނާއި ހިންގުމުގެ ގޮތުން ނަމޫނާ ކުލަބުތަކެއްގެ ގޮތުގައި ދިވެހި ކުލަބުތައް ހިންގުމުގެ އާދަނެތުމެވެ. އެވިސްނުން ނުވެސް ގެންގުޅޭތީ އެވެ. މިހެންވެ "ފިލާ" ތިބި ސަޕޯޓަރުން ކުލަބުގެ ފަހަތަށް ގެނެވޭނެ ގޮތްތަކެއް ހޯދަން ދިވެހި ފުޓްބޯޅައަށް މިވަނީ މަޖުބޫރުވެފައެވެ.
ހަޤީގަތުގައި ބަހެއް ނުބުނެ ތިއްބަސް ވެލެންސިއާގެ ވެއްޓުމަކީ އެތައް ބައެއްގެ ހިތްތައް ކުދިކުދިވެގެންދިޔަ އިހުސާސްނުކުރެވޭހާ ބޮޑު ލޮޅުމެކެވެ. ވެލެންސިއާ އެއްކޮށް އޮބާލައިފިނަމަ އެހިތާމަ އެތައް ޒަމާނަކަށް ދެމިހުންނާނެއެވެ. ފާއިތުވެދިޔަ 39 އަހަރު ތެރޭގައި ވެލެންސިއާ އެބައެއްގެ ހިތްތައް އަތުލި އެންމެންހެން "މަގޭ ކުލަބެއްނެތް" ކަމަށް ބުނެ ދިވެހި ފުޓްބޯޅައާ މެދު ދެ ވަނަ ވިސްނުމަކަށް ދާނެއެވެ. އެއީ ދަރާވިކެމުން އަންނަ ދިވެހި ކުލަބުތަކަށް ސަލާމަތެއް ނެތްކަމުގެ ނުރައްކަލުގެ ރަނގަބީލެކެވެ. ހޭލާށެވެ!