މިއީ އެއްގަމު މަގުން ޣައްޒާއަށް އަރައި ޔަހޫދީ ސިފައިން ޙަމާސްއާ ކުރިމަތިލާ ފުރަތަމަ ފަހަރެއް ނޫނެވެ. 2014 ވަނަ އަހަރު ވެސް ޔަހޫދީ ފައުޖުން ވަނީ ޣައްޒާއަށް އަރައި، ޙަމާސްގެ މުޖާހިދުންނާ ކުރިމަތިލާފައެވެ. އެ ޖަމާޢަތް ނައްތައިލަން މަސައްކަތް ކޮށްފައެވެ. ނަމަވެސް، މި ފަހަރު ފެނިގެން މި ދަނީ މުޅިން ތަފާތު މަންޒަރުތަކެކެވެ. 2014 ވަނަ އަހަރާ އަޅައިބަލާއިރު، ޔަހޫދީ ސިފައިންނަށް ކުރިމަތިލާން ޖެހިފައި މި ވަނީ ކުރިއަށްވުރެ ބާރުގަދަ އަދި އެހާމެ ކުޅަދާނަ ލަޝްކަރަކާއެވެ. އެހާމެ ހުޝިޔާރު މުޖާހިދުންގެ ޖަމާޢަތަކާއެވެ.
ރަށުމީދާ ރަށަށް ގަދާވާނޭ ބުނާ ބީދައިން، ޔަހޫދީންނަށް ދަސްވި އެއް ކަމަކީ، ޣައްޒާގެ މަގުތަކާއި ޢިމާރާތްތަކުގެ ތެރޭގައި ޙަމާސް ޖަމާޢަތާ ކުރިމަތިލުމަކީ ފަސޭހަ ކަމެއް ނޫން ކަމެވެ. ކުޅަދާނަ ކަމެއް ނޫން ކަމެވެ. ޣައްޒާގެ މަގުތަކާއި، ހަނި ގޯޅިތަކާއި، ޢިމާރާތްތަކާއި، ބިންގަރާސްތަކަށް ޙަމާސްގެ މުޖާހިދުން ފަރިތަ ކަމެވެ. ޙަމާސުން ޢާންމު ކޮށްފައިވާ ބައެއް ވީޑިޔޯތަކުން ފެންނަނީ، ބިންގަރާސްތަކާއި ޢިމާރާތްތަކުގެ ތެރޭގައި ފިލާ ތިބި އެ ޖަމާޢަތުގެ މުޖާހިދުން ޔަހޫދީ ފައުޖުގެ އަސްކަރީ ޓޭންކު ފަހަރުތަކާއި އުޅަނދުތަކާއި ސިފައިންނަށް އަމާޒުކޮށް ދެމުންދާ ބާރުގަދަ އަދި ނުރައްކާތެރި ޙަމަލަތަކެވެ. ބާރުގަދަ ޓޭންކުތައް ގޮއްވައިލަމުންދާ މަންޒަރެވެ.
ޔަހޫދީ ފައުޖާ ދެކޮޅަށް ޙަމާސުން މިހާރު ބޭނުން ކުރަމުން ދަނީ އާދައިގެ ހަތިޔާރެއް ނޫން ކަން ވެސް މި ވަނީ ހާމަވެފައެވެ. އެތައް ގުނައަކަށް ރައްކާތެރި ކޮށްފައިވާ ޔަހޫދީ ފައުޖުގެ އަސްކަރީ ޓޭންކުފަހަރަށް ޙަމަލަ ދޭން ބޭނުން ކުރެވޭނެ ހަތިޔާރު ވެސް ޙަމާސްއިން ވަނީ ހޯދާފައެވެ. އޭގެ ތެރެއިން ބައެއް ހަތިޔާރަކީ، ޙަމާސުން އަމިއްލައަށް އުފައްދާފައިވާ ހަތިޔާރުތައް ކަމުގައި މަސްރަޙު ދިރާސާ ކުރާ ފަރާތްތަކުން ބުނެއެވެ. އަދި، ހުސްނުވާ ވަރަށް ޙަމާސުން ހަތިޔާރު އެއްކޮށް، ޖަމާކޮށްފައިވާ ކަން ވެސް ފާހަގަ ކޮށްލަން ޖެހެއެވެ.
ޣައްޒާގެ ރަށްތަކާއި ރެފިއުޖީ ކޭމްޕުތަކަށް އަރައި ޙަމާސްއާ ކުރިމަތިލަމުންދާ ޔަހޫދީ ސިފައިންގެ ތެރެއިން 110 މީހުން މިހާތަނަށް މަރައިލާފައިވާ ކަމަށް ޔަހޫދީ ފައުޖުން ހާމަކޮށްފައިވާ މަޢުލޫމާތުން އެނގެއެވެ. އޭގެ ތެރެއިން ހަތަރުބައިކުޅަ އެއްބަޔަކީ، ބާރުގަދަ އަސްކަރީ ޓޭންކުފަހަރު އޮޕަރޭޓްކުރާ ސިފައިންނެވެ. އެންމެ ފަހުގެ ޓެކްނޮލޮޖީ ބޭނުން ކޮށްގެން ރައްކާތެރި ކޮށްފައިވާ ޓޭންކުފަހަރުގެ ތެރޭގައި ފިލައި ތިބި ޔަހޫދީ ސިފައިންނެވެ. މި ޢަދަދާ އަޅައިބަލާއިރު، 2014ގައި ޔަހޫދީ ސިފައިން ޣައްޒާއަށް އެއްގަމު މަގުން އެރުމުން ޙަމާސުން ވަނީ އޭގެ ތެރެއިން 66 ސިފައިން މަރައިލާފައެވެ.
"ޔަހޫދީ ފައުޖަކީ ބާރުގަދަ ބަޔެއް ކަން އަޅުގަނޑުމެންނަށް އިިނގޭ. އެ ކަން އޮޅިގެނެއް ނޫޅެން. ނަމަވެސް، ޣައްޒާގެ މަގުތަކާއި، މި ބިން އަޅުގަނޑުމެނަށް ވުރެ ރަނގަޅަށް ދަންނާނެ އިތުރު ބަޔަކު ނުތިބޭނެ،" ޙަމާސްގެ އޮފިޝަލަކު ވިދާޅުވިއެވެ. ނަމަވެސް، ޔަހޫދީން ބުނީ، އޮކްޓޫބަރު 7 ގައި ފެށި ޢުދުވާނުގައި ޙަމާސްގެ 7,000 އަށްވުރެ ގިނަ މުޖާހިދުން މިހާތަނަށް ޝަހީދު ކޮށްލާފައިވާނެ ކަމުގައެވެ. މިއީ ޙަމާސުން ދޮގު ކުރާ ޢަދަދެކެވެ.
ޣައްޒާގެ މަގުތަކުގައި ކުރަމުންދާ ހަނގުރާމައިގައި ޔަހޫދީ ސިފައިންނަށް ނުރައްކަލާ ކުރިމަތިވެފައިވީ ނަމަވެސް، ޔަހޫދީންގެ ފަރާތުން ޣައްޒާގެ މުސްލިމުންނަށް އޮތް ނުރައްކާތެރި ކަން މާ ބޮޑެވެ. ޔަހޫދީންގެ އަތުގައި އެންމެ ފަހުގެ ބާރުގަދަ ހަތިޔާރު އެބަހުއްޓެވެ. ބޮންތަކާއި މިސައިލްތަކެވެ. އެ ތަކެތި ހުސްވިޔަ ނުދީ، އެމެރިކާއިން އެ ދަނީ ޝިޕްމަންޓަކަށް ފަހު ޝިޕްމަންޓެއް ފޮނުވަމުންނެވެ. ނުރައްކާތެރި އަދި ފަނާކުރަނިވި ހަތިޔާރުތައް ބޭނުން ކޮށްގެން ޣައްޒާއަށް ބޮން އެޅުން ޔަހޫދީން މެދުކަނޑައިލާފައެއް ނުވެއެވެ.
ޔަހޫދީންގެ ޢުދުވާނުގެ ދަށުން އެ މީހުން ދަނީ ޣައްޒާގެ އުތުރާއި ދެކުނަށް މެދުކެނޑުމެއް ނެތި ބޮން އަޅަމުންނެވެ. ޣައްޒާގެ ދެކުނުގައި އޮންނަ ޚާން ޔޫނިސަށް އެންމެ ފަހުން ދިން ޙަމަލަތަކުގައި ވެސް 20 އަށްވުރެ ގިނަ މީހުން ޝަހީދު ކޮށްލާފައިވެއެވެ. ޙަމަލާތައް އަމާޒުކޮށްފައިވާ ތަންތަނުގެ ތެރޭގައި ބައިނަލްއަޤުވާމީ އެހީދޭ ޖަމުޢިއްޔާއެއް ކަމުގައިވާ ވައި.އެމް.ސީ.އޭން ޣައްޒާގެ އުތުރުގައި ހިންގާ ވަގުތީ ހިޔާއެއް ހިމެނެއެވެ. އެ ތަނަށް އަމާޒުކޮށް ދިން ޙަމަލާގައި ވެސް ގިނަ ޢަދަދެއްގެ ބަޔަކު ޝަހީދު ކޮށްލާފައިވެއެވެ.
ޔަހޫދީންގެ ލާއިންސާނީ ޢުދުވާން ހުއްޓުވަން ބައިނަލްއަޤުވާމީ މުޖުތަމަޢުން ދަނީ މަަސައްކަތް ކުރަމުންނެވެ. ޣައްޒާއަށް ބޮންއެޅުން ހުއްޓުވަން އެންމެ ގާތުން މަސައްކަތް ކުރަމުންދާ އެއް ޤައުމަކީ ޤަޠަރެވެ. ޔަހޫދީންގެ ޢުދުވާން ހުއްޓުވުމާ ގުޅޭ ގޮތުން ޔަހޫދީންނާ އެކު މަޝްވަރާ ކުރުމަށް ޑިސެންބަރު 16 ވަނަ ދުވަހު ވެސް ޤަޠަރުގެ އޮފިޝަލުން ވަނީ އެ މީހުންނާ ބައްދަލު ކޮށްފައެވެ. މި ބައްދަލުވުމުގައި މަޝްވަރާ ކޮށްފައި ވަނީ، ޙަމާސުން ރަހީނު ކޮށްފައިވާ ޔަހޫދީން މިނިވަން ކުރުމުގެ ބަދަލުގައި ޣައްޒާއަށް ބޮން އެޅުން މެދުކަނޑައިލުމާ ގުޅޭ ގޮތުންނެވެ. މި ކަމާ ގުޅޭ ގޮތުން ކުރިން ބޭއްވި މަޝްވަރާތައް އިސްވެ ދޫކޮށްލާފައި ވަނީ ޔަހޫދީން ކަން ފާހަގަ ކޮށްލަން ޖެހެއެވެ.
އޮކްޓޫބަރު 7 ވަނަ ދުވަހު ޣައްޒާގައި ޔަހޫދީ ފައުޖުން ފެށި ޢުދުވާނުގައި ޝަހީދު ކޮށްލާފައިވާ މީހުންގެ ޢަދަދު މިހާރު ވަނީ 18,700 އަށްވުރެ އިތުރުވެފަައެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި 6,000 އަށްވުރެ ގިނަ ޢަދަދަކަށް ކުޑަކުދިން ހިމެނެއެވެ. ދެން ގިނައީ އަންހެނުންނާއި އުމުރުން ދުވަސްވީ މީހުންނެވެ. އަދި، ޒަޚަމު ކޮށްލާފައިވާ މީހުންގެ ޢަދަދު 50,000 އަށް އަރާފައިވާއިރު، ޣައްޒާގެ ހޮސްޕިޓަލްތަކަށް ޔަހޫދީން ޙަމަލަދޭތީ، އެ މީހުންނަށް ފަރުވާދެވޭނެ ގޮތެއް ނެތެވެ.