ލުބްނާންގެ މުސްލިމުން ޝަހީދުކޮށް ނެތިކޮށްލަން ޔަހޫދީ ފައުޖުން ހިންގަމުންދާ ލާއިންސާނީ ޢުދުވާނުގެ ދަށުން ހާލުގައި ޖައްސައި, ނިކަމެތި ކޮށްލާފައިވާ 1.3 މީހުންނަށް އިންސާނީ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމަށް 1 ބިލިޔަން އެމެރިކާ ޑޮލަރު ހަދިޔާ ކުރަން އެހީދޭ ޤައުމުތަކާއި ޖަމުޢިއްޔާތަކުން ވަޢުދުވެއްޖެއެވެ. މި ކަމަށް ވަޢުދުވެފައި ވަނީ, ލުބްނާނަށް އިންސާނީ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ބޭނުންވާ ފައިސާ ހޯދުމަށް ފަރަންސޭސިވިލާތުގެ ވެރިރަށް ޕެރިހުގައި ބޭއްވި އެހީގެ ސަމިޓެއްގައެވެ.
ލުބްނާންގެ މުސްލިމުންނާ ދެކޮޅަށް ޔަހޫދީ ފައުޖުން ލާއިންސާނީ ޢުދުވާންތައް ހިންގަން ފަށާފައި ވަނީ ސެޕްޓެންބަރު 23ވަނަ ދުވަހުއެވެ. ޢުދުވާނުގެ ދަށުން ނުރައްކާތެރި ވައިގެ ޙަމަލާތައް ދެމުން ދަނީ ވެރިރަށް ބައިރޫތާއި, އެ ޤައުމުގެ ދެކުނުގެ ރަށްތަކުގެ އިތުރުން އަލް-ބިޤާޢު ވާދީގެ ސަރަޙައްދުތަކަށެވެ. އެއަށްފަހު, އޮކްޓޫބަރު 1ވަނަ ދުވަހު ޔަހޫދީ ފައުޖުގެ ނިރުބަވެރި ސިފައިން ވަނީ އެއްގަމު މަގުން ލުބްނާންގެ ދެކުނުގެ ރަށްތަކަށް އަރައިގަނެ, ޤަތުލުޢާންމު އިތުރަށް ފުޅާކޮށްފައެވެ.
ލުބްނާނަށް އެހީ ހޯދުމަށް ޕެރިސްގައި ބޭއްވި ސަމިޓުގައި 70 ޤައުމަކާއި ބައިނަލްއަޤުވާމީ 15 ޖަމުޢިއްޔާއަކުން ބައިވެރިވިއެވެ. ސަމިޓާ ގުޅޭ ގޮތުން ވާހަކަފުޅު ދައްކަވަމުން ފަރަންސޭސިވިލާތުގެ ޚާރިޖީ ވަޒީރު ޖޯން-ނޮއޭލް ބާޣޫ ވިދާޅުވީ ލުބްނާންގައި ނިކަމެތި ކޮށްލާފައިވާ ޢާއިލާތަކަށް ބޭނުންވާ އިންސާނީ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމަށް 800 މިލިޔަން އެމެރިކާ ޑޮލަރު ހަދިޔާ ކުރަން ޤައުމުތަކާއި ބައިނަލްއަޤުވާމީ ޖަމުޢިއްޔާތަކުން ވަޢުދުވެފައިވާ ކަމުގައެވެ. އޭގެ ތެރެއިން 300 މިލިޔަން ޑޮލަރު ފޯރުކޮށްދޭން ވަޢުދުވެފައި ވަނީ އެމެރިކާއިންނެވެ. ލުބްނާންގެ ރައްޔިތުންނަށް ކާބޯތަކެއްޗާއި ޞިއްޙީ ފަރުވާގެ އިތުރުން އެ ޤައުމުގެ ކުޑަކުދިންނަށް ތަޢުލީމު ފޯރުކޮށްދިނުމަށް އެ ފައިސާ ޚަރަދު ކުރާނެ ކަމުގައި ބާޣޫ ވިދާޅުވިއެވެ.
”[އިސްރާއީލަށް] ދޭން އޮތް މެސެޖު ވަރަށް ސާފު: ޢުދުވާންތައް ހުއްޓައިލާ،“ ބަޣޫ ވިދާޅުވިއެވެ. ލުބްނާން ޢުދުވާން ފެށުމާ އެކު, 21 ދުވަހުގެ މުއްދަތަކަށް ޙަމަލާ ބަދަލު ކުރުން މެދުކަނޑައިލަން އެމެރިކާއާއި ފަރަންސޭސިވިލާތުން ގުޅިގެން ކުރިން ގޮވައިލާފައިވެއެވެ. އެ ހުށަހެޅުމަށް އަމަލު ކުރުމުގެ ފުރުޞަތު ޔަހޫދީންނަށް އަދިވެސް އޮތް ކަން ފާހަގަ ކުރައްވައި, އޭނާ ވަނީ ޢުދުވާން މެދުކަނޑައިލަން ޒަޔަނިސްޓު ދައުލަތުގެ ހައްދުފަހަނަ އެޅި ބޮޑުވަޒީރު ބެންޖަމިން ނަތަންޔާހޫއަށް ގޮވައިލައްވާފައެވެ.
އެހީދޭ ޤައުމުތަކާއި ބައިނަލްއަޤުވާމީ ޖަމުޢިއްޔާއަކުން ވަޢުދުވެފައިވާ ފައިސާގެ ތެރެއިން 200 މިލިޔަން ޑޮލަރު ހޭދަ ކުރުމަށް ނިންމާފައި ވަނީ ލުބްނާންގެ އަސްކަރިއްޔާގެ ބޭނުންތަކަށެވެ. މި ގޮތުން, 2006ވަނަ އަހަރު އދގެ ސަލާމަތީ މަޖިލީހުން ފާސްކޮށްފައިވާ 1701 ނަންބަރު ޤަރާރު ތަންފީޒު ކުރަން ލުބްނާންގެ އަސްކަރިއްޔާއަށް އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމަށް އެ ފައިސާ ޚަރަދު ކުރާނެއެވެ. އެ ޤަރާރަކީ, އިސްރާއީލާއި ލުބްނާން ގުޅޭ ސަރަޙައްދީ ރޮނގު ކައިރީގައި ލުބްނާންގެ ފަޅީގައި ހަތިޔާރު ގެންގުޅުން މަނާކޮށް, ޔަހޫދީންނަށް ވާގިވެރިވުމުގެ ގޮތުން ސަލާމަތީ މަޖިލީހުން ފާސްކޮށްފައިވާ ޤަރާރެއް ކަމުގައި މަސްރަޙު ދިރާސާ ކުރާ ފަރާތްތަކުން ޤަބޫލު ކުރެއެވެ.
ފަރަންސޭސިވިލާތަކީ ލުބްނާނާ އެކު ތާރީޚީ ގުޅުންތަކެއް ބާއްވަމުން ޤައުމެކެވެ. ލުބްނާންގެ ރައްޔިތުން ޝަހީދު ކުރުމަށް ޔަހޫދީ ފައުޖުން ހިންގަމުންދާ ލާއިންސާނީ ޢުދުވާން މެދުކަނޑައިލަން ފަރަންސޭސިވިލާތުން ހުށަހެޅި ހުށަހެޅުމާ ޔަހޫދީން އިންކާރު ކުރުމާ ގުޅިގެން ފަރަންސޭސިވިލާތާއި ޒަޔަނިސްޓު އިސްރާއީލާ ދެމެދުގައި އޮތް ގުޅުންތައް ހީނަރުވެފައިވާ ކަމުގައި ބައިނަލްއަޤުވާމީ މަސްރަޙު ދިރާސާ ކުރާ ފަރާތްތަކުން ދެކެއެވެ. ލުބްނާންގެ އިތުރުން ފަލަސްޠީނުގެ މުސްލިމުންނާ ދެކޮޅަށް ޔަހޫދީން ހިންގަމުންދާ ލާއިންސާނީ ޖަރީމާތައް ހުއްޓުވުމުގެ ގޮތުން, ޔަހޫދީންނަށް ހަތިޔާރު ވިއްކުމާއި ފޯރުކޮށްދިނުން ހުއްޓައިލުމަށް ވެސް ފަރަންސޭސިވިލާތުން ދާދި ފަހުން ގޮވައިލާފައިވެއެވެ.
”އަޅުގަނޑުމެންނަށް މި ވަގުތު ކުރިމަތިލާން މަޖުބޫރު ކޮށްފައި މި ވަނީ ދުވަހަކު ވެސް ނުދެކޭ ފަދަ ނުރައްކާތެރި ތޫފާނަކާ. އެއީ, [މުޅި ލުބްނާން] ސުންނާފަތި ކޮށްލާނެ ފަދަ ނުރައްކާތެރި ތޫފާނެއް،“ ލުބްނާންގެ ބޮޑުވަޒީރު ނަޖީބު މީޤާތީ ވިދާޅުވިއެވެ. ލުބްނާނާ ގުޅޭ އެހީގެ ބައްދަލުވުން ފެށުމުގެ ގޮތުން ވާހަކަފުޅު ދައްކަވަމުން ފަރަންސޭސިވިލާތުގެ ރައީސް އިމަނުއެލް މެކްޚޮން ވެސް ވަނީ, ލޭއޮހޮރުވުންތައް ތަކުރާރު ކުރުމުގެ ފުރުޞަތު ނުދިނުމަށް ގޮވައިލައްވާފައެވެ.
”އިތުރު ގެއްލުން, އިތުރު މަރުތަކެއް, އިތުރު ޙަމަލާތަކާ އެކު ނިރުބަވެރިކަން ނުހުއްޓުވޭނެ, އެންމެންގެ ސަލާމަތާއި ރައްކާތެރިކަން ކަށަވަރު ކޮށްދޭން ކުރާ މަސައްކަތްތައް ކާމިޔާބެއް ނުވާނެ،“ މެކްޚޮން ވިދާޅުވިއެވެ. ލުބްނާނާއި ފަލަސްޠީނުގެ މުސްލިމުން ޝަހީދު ކުރުމުގެ ބޭނުމުގައި ޔަހޫދީ ފައުޖުން ހިންގަމުންދާ ލާއިންސާނީ ޖަރީމާތައް ހުއްޓައިލުމަށް ބައިނަލްއަޤުވާމީ މުޖުތަމަޢުން ބާރުއަޅަމުން ދިޔަ ނަމަވެސް, ޔަހޫދީންގެ ކިބައިގައި އެ ކަމުގެ އެއްވެސް ނިޔަތެއް ނެތް ކަމުގައި މަސްރަޙު ދިރާސާ ކުރާ ފަރާތްތަކުން ޤަބޫލު ކުރެއެވެ.
ލުބްނާންގެ މުސްލިމުންނާ ދެކޮޅަށް ސެޕްޓެންބަރު 23ވަނަ ދުވަހުން ފެށިގެން ޔަހޫދީ ފައުޖުން ހިންގަމުންދާ ޢުދުވާނުގައި ޝަހީދު ކޮށްލާފައިވާ ޢާންމުންގެ ޢަދަދު ވަނީ 2,483އަށް އުފުލިފައެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ގިނަ ޢަދަދެއްގެ އަންހެނުންނާއި ކުޑަކުދިން ހިމެނޭ ކަމުގައި ލުބްނާނުގެ ޞިއްޙަތާ ބެހޭ ވުޒާރާއިން ބުންޏެވެ. އަދި, ޒަޚަމު ކޮށްލާފައިވާ މީހުންގެ ޢަދަދު 11,628އަށް އަރައެވެ. ޔަހޫދީންގެ ޢުދުވާނުގައި ގެދޮރު ނެތިކޮށްލާފައިވާ މީހުންގެ ޢަދަދު 1.3 މިލިޔަނަށް ވަނީ އުފުލިފައެވެ. އދން ބުނީ އޭގެ ތެރެއިން ގިނަ ޢަދަދެއްގެ ބަޔަކު މި ވަގުތު ދިރިއުޅެމުން ދަނީ މަގުމަތީގައި ކަމުގައެވެ.